Erzurum, Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle dikkat çeken önemli bir şehirdir. Şehir, geleneksel müziği ve dansları ile öne çıkar. Erzurum'un zengin kültürel mirası, yüzyıllar boyunca yerel müzisyenler ve halk dansları ile beslenmiştir. Bu gelenekler, bölgedeki sosyal yaşamın bir parçasıdır. Özellikle aşıklık geleneği, müzik ve sanatın önemli bir yansımasıdır. Yerel halk dansları ise toplumsal birlikteliği sağlarken, çeşitli festivaller ve kültürel etkinlikler de bu değerleri yaşatır. Erzurum'un geleneksel müziği, kendine has enstrümanları ile pekişir. Tüm bu unsurlar, şehrin kültürel kimliğini oluşturur ve gelecek nesillere aktarılır.
Erzurum, coşkulu aşıklık geleneği ile ünlüdür ve bu gelenek, Türk halk müziğinin en özgün ve etkileyici formlarından biridir. Aşıklar, yalnızca birer şair değil, aynı zamanda toplumsal olayları, aşkı, doğayı ve insan ilişkilerini anlatan birer hikaye anlatıcısıdır. Bu geleneğe sahip olan aşıklar, genellikle saz gibi geleneksel enstrümanlarla eşlik ederler. Söz ve müziği birleştiren aşıklık geleneği, halkın duygularını ve düşüncelerini ifade etme aracı olmuştur. Erzurum’da aşıklık, sadece bir sanat biçimi olmayıp, aynı zamanda sosyal yaşamın da vazgeçilmez bir parçasıdır.
Aşıkların sahne performansları, dinleyicilerle güçlü bir duygu bağı kurar. Bu nedenle, aşıklık geleneği, topluluk içinde büyük bir değer taşır. Her yıl düzenlenen etkinliklerde, aşıklık geleneği sergilenir ve genç nesillerin bu kültürel mirası benimsemesi sağlanır. Özellikle "aşıklar bayramı" gibi festivallerde, yerel ve ulusal düzeyde birçok aşığın bir araya gelmesi, bu geleneğin yaşatılmasına katkı sunar. Bu etkinlikler, halk müziği ve aşıklık geleneğini tanıtmaya ve yaygınlaştırmaya yardımcı olur.
Erzurum, zengin ve çeşitli yerel halk danslarıyla tanınır. Bu danslar, toplumsal birlikteliği simgeler ve bölgede yaşayan insanların kültürel kimliğini yansıtır. Erzurum'daki halk dansları genellikle büyük gruplar halinde sergilenir. Geleneksel kıyafetler içinde yapılan bu danslar, hem görsellik hem de ritim açısından zengin bir deneyim sunar. Bu danslar, genellikle köylerde, düğünlerde ya da festivallerde sergilenir. Halk dansları arasında "horon", "zeybek" ve "kafkas" gibi çeşitler öne çıkar.
Bu dansların her biri, kendi içerisinde farklı üslup ve kurallara sahiptir. Örneğin, "horon" genellikle hızlı ve dinamik bir tempoya sahipken, "zeybek" daha yavaş ve anlam derinliği olan bir dans türüdür. Erzurum’un yerel halk dansları, toplumsal değerlerin ve kültürel mirasın aktarılmasında büyük bir rol oynar. Yerel halk danslarının öğretilmesi ve türlerinin yaşatılması, özellikle genç nesillerin bu geleneksel mirası anlamalarına ve gelecek nesillere aktarmalarına yardımcı olmaktadır.
Erzurum'da geleneksel müziğin vazgeçilmez enstrümanları arasında "cura", "saz" ve "kopuz" yer alır. Bu enstrümanlar, müziğin ruhunu ve duygusunu yansıtan unsurlar olarak bilinir. "Saz," genellikle aşıklık geleneğinde sıkça kullanılır. Aşıklar, kendi yarattıkları eserlerde bu enstrümanı ustalıkla kullanarak dinleyicilere keyifli anlar sunar. "Kopuz" ise daha çok kırsal kesimde, halk müziğinde tercih edilen bir enstrümandır. Bu çalgılar, melodik ve ritmik zenginlik katar.
Ayrıca, Erzurum’un geleneksel müziğinde kullanılan "davul" ve "zurna" gibi ritim enstrümanları da önemli bir yere sahiptir. Davul, toplumsal etkinliklerde heyecan ve coşku yaratırken, zurna ise melodik yapısıyla farklı bir hava katmaktadır. Bu enstrümanların bir araya gelmesi, Erzurum müziğine özgü bir ses üretir. Müzik, dillerin ötesinde insanları bir araya getirme görevi üstlenir. Geleneksel müzikle birlikte kullanılan enstrümanlar, geçmişle bugünü buluşturan köprü vazifesi görür.
Erzurum, kültürel etkinlikleri ve festivalleriyle de dikkat çeker. Yıl boyunca düzenlenen bu etkinlikler, yerel halkın geleneklerini yaşatır. "Aşıklar Bayramı", bu festivaller arasında en dikkat çekici olanıdır. Aşıkların bir araya gelerek yeteneklerini sergilediği bu etkinlik, hem bölge halkı hem de ziyaretçiler için büyük ilgi çeker. Aşıklar, birbirlerine meydan okuyarak sanatlarını icra ederler. Dinleyiciler, bu etkinlikte sevgi, dostluk ve dayanışma duygusunu hisseder.
Bu festivaller, Erzurum’un zengin kültürünü tanıtmak üzere önemli bir fırsat sunar. Yerel müzik, dans ve geleneksel oyunlar, etkinliklerde sergilenir. İşte bu tür etkinlikler, kültürel mirası yaşatmanın yanı sıra, bölgenin tanıtımını da sağlamakta etkin rol oynar. Erzurum'un geleneksel zenginlikleri, bu festivaller sayesinde geleceğe taşınır ve yerel halk tarafından coşkuyla kutlanır.